Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) Nedir?
VBTS, “Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi”nin kısaltmasıdır. Türkiye’de sermaye piyasalarını denetleyen kurum olan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından uygulanan bu sistem, hisse senetleri ve diğer sermaye piyasası araçlarının fiyatlarında aşırı ve ani dalgalanmaların önüne geçmek amacıyla tasarlanmıştır. VBTS’nin uygulanmasıyla, belirli bir hisse senedi veya sermaye piyasası aracında olağan dışı fiyat hareketlerinin tespiti durumunda, bu araçlar için geçici olarak bazı tedbirler alınabilir.
VBTS kapsamında alınabilecek tedbirler arasında:
- Brüt Takas Uygulaması: İşlemlerin her birinin ayrı ayrı ve anında gerçekleştirilmesini gerektirir. Bu, alıcıların ve satıcıların işlem yapmadan önce işlem tutarını hesaplarında bulundurmasını zorunlu kılar.
- Kredili İşlem Yasağı ve Açığa Satış Yasağı: Hisse senedi ile ilgili olarak kredili işlem yapılmasını veya açığa satış işlemlerinin gerçekleştirilmesini geçici olarak yasaklayabilir.
- Marjin Gerekliliklerinin Artırılması: Yatırımcıların işlem yapabilmesi için gerekli olan teminat miktarının artırılması.
VBTS’nin amacı, piyasada sağlıklı bir fiyat oluşumunu desteklemek, spekülatif hareketleri sınırlamak ve yatırımcıların korunmasına katkıda bulunmaktır. Bu tedbirler, piyasada olası manipülatif hareketleri önlemeye ve genel piyasa istikrarını korumaya yardımcı olur. Sermaye Piyasası Kurulu, piyasa koşullarını yakından izleyerek ve değerlendirerek bu tür tedbirleri gerektiğinde devreye alır.